Ἀκάθιστος ὕμνος. Ποιἀ εἶναι τά κυριότερα στοιχεία του; Γιατί ψάλλεται μέσα στήν Μ. Τεσσαρακοστή;

Με την Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου εκδηλώνονται ευχαριστίες και εγκώμια στο πρόσωπο της Παναγίας. Αποτελείται, κατά βάση, από τον Ακάθιστο Ύμνο και τον Κανόνα του Ακάθιστου Ύμνου, πλαισιωμένα με ψαλμούς, απολυτίκια και ευχές. Και τα δύο χαρακτηρίζονται ως αριστουργήματα της Βυζαντινής υμνολογίας , που εξαίρουν το έργο και το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, με θεολογικό βάθος, κομψότητα λόγου, μουσικό κάλλος, αγιοπνευματική έμπνευση.

(Δημιουργοί)

Ο Κανόνας του Ακάθιστου είναι έργο των Ιωάννου Δαμασκηνού (οι ειρμοί) και Ιωσήφ Ξένου του Υμνογράφου (τα τροπάρια) . Πηγές του Ύμνου είναι η Αγία Γραφή και οι Πατέρες της Εκκλησίας ενώ ο συνθέτης, ο χρόνος και η αιτία της σύνθεσης του Ύμνου, παραμένουν ακόμα ανεξακρίβωτα από τους μελετητές. Ένα είναι το αδιαμφισβήτητο στοιχείο, που μας δίνουν οι σχετικές πηγές , ότι ο ύμνος εψάλλετο ως ευχαριστήριος ωδή προς την υπέρμαχο στρατηγό του Βυζαντινού κράτους.

(Περιεχόμενο)

Ο «Κανόνας» (τα Τροπάρια των Χαιρετισμών), με εννέα ωδές , οι ειρμοί των οποίων είναι:

α) Ανοίξω το στόμα μου και πληρωθήσεται πνεύματος,

γ΄) Τούς σούς υμνολόγους Θεοτόκε,

δ') Ό καθήμενος εν δόξη επί θρόνου θεότητος,

ε΄) Εξέστη τά σύμπαντα, επί τή θεία δόξη σου,

στ΄) Την θείαν ταύτην καί πάντιμον,

ζ΄) Ουκ ελάτρευσαν, τή κτίσει οι θεόφρονες,

η΄) Παίδας ευαγείς εν τή καμίνω,

θ΄) Άπας γηγενής, σκιρτάτω τώ πνεύματι,

Ο «Ακάθιστος Ύμνος»: περιλαμβάνει το Απολυτίκιο «Το προσταχθέν μυστικώς λαβών εν γνώσει,» , το Κοντάκιο «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια,» , τους 24 Οίκους (στροφές) σε αλφαβητική ακροστιχίδα (Α - Ω) και δύο Εφύμνια (η τελευταία φράση του ύμνου που επαναλαμβάνει ο λαός) το «Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε» και το «Αλληλούια».

(Δομή)

Οι περιττοί Οίκοι (αυτοί που αρχίζουν από τα στοιχεία Α, Γ, Ε, Η, κλπ.) αποτελούνται από 18 στίχους , οι 5 πρώτοι στίχοι περιέχουν την διήγηση , οι επόμενοι 12 στίχοι αποτελούν τους Χαιρετισμούς στη Θεοτόκο και ο 18ος είναι το εφύμνιο « Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε» . Οι άρτιοι Οίκοι (που αρχίζουν από τα στοιχεία Β, Δ, Ζ, Θ, κλπ.) έχουν 5 στίχους ως διήγηση και το εφύμνιο «Αλληλούϊα» .

Τους χαιρετισμούς αυτούς τους απευθύνουν: ο Αρχάγγελος Γαβριήλ (Α, Γ), ο Ιωάννης ο Πρόδρομος ως έμβρυο ακόμα (Ε), οι ποιμένες (Η), οι Μάγοι (Ι), οι πιστοί που ερύσθησαν από τα είδωλα (Λ), οι πιστοί γενικά (Ν, Ο, Ρ, Τ, Φ, Ψ).

Ο Ύμνος διακρίνεται σε δύο ενότητες χωρίς όμως να λείπουν από κάθε ενότητα και στοιχεία της άλλης :

Α) Α-Μ, που αποτελεί το ιστορικό τμήμα

Ο πρωτοστάτης άγγελος, ο Γαβριήλ, έρχεται και φέρνει το θεϊκό μήνυμα, το «χαῖρε», στην Θεοτόκο (Α)

Εκείνη απορεί για τον παράδοξο τρόπο της συλλήψεως (Β)·

Ο Γαβριήλ της εξηγεί την απόρρητο βουλή του Θεού (Γ)

Και η δύναμις του Υψίστου επισκιάζει την απειρόγαμο Παρθένο και συλλαμβάνει τον Υιό του Θεού (Δ).

Η Θεοτόκος επισκέπτεται την συγγενή της Ελισάβετ, την μέλλουσα μητέρα του Προδρόμου, και ανταλλάσσουν προφητικούς λόγους (Ε).

Ο Ιωσήφ, ο μνηστήρ της Παρθένου, ταράσσεται από την ζάλη των αμφιβόλων λογισμών, αλλά πληροφορείται από τον άγγελο το μυστήριο της συλλήψεως (Ζ).

Ο Χριστός γεννάται και οι ποιμένες προσκυνούν τον αμνό του Θεού (Η).

Ο θεοδρόμος αστέρας δείχνει τον δρόμο στους μάγους της Ανατολής (Θ), αυτοί τον προσκυνούν (Ι)

Και δι᾿ άλλης οδού αναχωρούν για την Βαβυλώνα, οι θεοφόροι κήρυκες (Κ).

Στην Αίγυπτο ο φυγάς Κύριος συντρίβει τα είδωλα και με τον φωτισμό της αληθείας διώχνει το σκότος του ψεύδους (Λ).

Και ο Άγ. Συμεών δέχεται στην αγκάλη του ως βρέφος τεσσαρακονθήμερο τον τέλειο Θεό καί λαμβάνει την ποθητή απόλυσι (Μ) 

Β) Ν-Ω, που αποτελεί το δογματικό-θεολογικό τμήμα

Η νέα κτίσις, που δημιουργεί ο Λόγος του Θεού με την σάρκωση Του, δοξολογεί τον δημιουργό (Ν).

Ο παράξενος -«ὁ ξένος» - τόκος προτρέπει τους ανθρώπους να ξενωθούν από τον κόσμο και να μεταθέσουν τον νού των στον ουρανό (Ξ).

Όλος ήταν στην γη ο δοξολογούμενος Λόγος, αλλά και από τον ουρανό δεν απουσίαζε (Ο).

Οι άγγελοι θαύμασαν το έργο της ενανθρωπήσεως και την κοινωνία του Θεού και των ανθρώπων (Π).

Οι σοφοί και ρήτορες του κόσμου έμειναν άφωνοι, μη μπορώντας νά εξηγήσουν το μυστήριο του παρθενικού τόκου (Ρ).

Ο Ποιμήν -Θεός γίνεται πρόβατο –άνθρωπος θέλοντας να σώσει τον κόσμο (Σ).

Η Παρθένος γίνεται φυλακτήριο τείχος των παρθένων και όλων των πιστών (Τ).

Κανείς ύμνος δεν μπορεί να πληρώσει τον φόρο του χρέους στον Σαρκωθέντα Βασιλέα (Υ).

Η Θεοτόκος είναι η φωτοδόχος λαμπάδα, που μας καθοδηγει στην γνώση του Θεού (Φ).

Ο Χριστός ήρθε στο κόσμο για να του δώσει χάρη και συγχώρηση (Χ).

Η δοξολογία προς τον Υιό συνδέεται και προς την ανύμνηση του έμψύχου ναού Του, της Θεοτόκου (Ψ).

Ο Ύμνος κλείνει με μία θαυμαστή αποστροφή προς την Παρθένο: «Ὦ πανύμνητε μῆτερ ἡ τεκοῦσα τόν πάντων ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον,..»

Γιατί όμως ψάλλεται την Μεγάλη Τεσσαρακοστή;

Ο Ακάθιστος Ύμνος δεν συνδέεται άμεσα με την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής , αλλά με την εορτή του Ευαγγελισμού, που εμπίπτει όμως πάντοτε μέσα στη κατανυκτική αυτή περίοδο.

Είναι η μόνη μεγάλη εορτή, που λόγο του πένθιμου χαρακτήρος της Τεσσαρακοστής, στερείται προεορτίων καί μεθεόρτων. Αυτήν ακριβώς την έλλειψη έρχεται να καλύψη η ψαλμωδία του Ακαθίστου, τμηματικώς κατά τα Απόδειπνα των Παρασκευών και ολόκληρος κατά το Σάββατο της Ε' εβδομάδος. Το βράδυ της Παρασκευης ανήκει λειτουργικώς στο Σάββατο, ημέρα που μαζί με την Κυριακή είναι οι μόνες ημέρες της εβδομάδος των Νηστειών, κατά τις οποίες επιτρέπεται ο εορτασμός χαρμόσυνων γεγονότων, και στις οποίες, μεταφέρονται οι εορτές της εβδομάδος.

Άλλωστε αυτή την Ακολουθία την τελούμε και άλλες περιόδους του έτους (στα μοναστήρια κάθε βράδυ μαζί με το Μικρό Απόδειπνο διαβάζουν και τους Χαιρετισμούς της Παναγίας μας). Αντίθετα όλες τις άλλες Ιερές ακολουθίες (Προηγιασμένη, Μ. Απόδειπνο, Μ. Κανών) τις συναντούμε μόνο την περίοδο της Σαρακοστής.

Πηγές :

1. (Από το βιβλίο του Ἰ.Μ. Φουντούλη: ΛΟΓΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ, εκδ. Α. Δ).

2. Οικουμενικόν Πατριαρχείον - Χαιρετισμοί

Πηγή: Ορθόδοξες Απαντήσεις

 

Ὅποιος δὲν περάσει τὸν σταυρὸ δὲν θὰ δεῖ καὶ τὴν ἀνάσταση

Διανύουμε τὴ σταυρώσιμη περίοδο τῆς Σαρακοστῆς, γιὰ νὰ φτάσουμε στὴν ἀέναο χαρὰ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας. Ὅποιος δὲν περάσει τὸν σταυρὸ δὲν θὰ δεῖ καὶ τὴν ἀνάσταση,μπορεῖ μὲν νὰ ἑορτάσει ἀνάσταση, νὰ φάει καὶ νὰ πιεῖ, νὰ σουβλίσει καὶ τὸ ἀρνί, νὰ τσακίσει καὶ τὰ αὐγά, καὶ τὰ καλιτσούνια καὶ ὅλα αὐτά, ἀλλὰ οὐσιαστικά, πνευματικὰ δὲν ἑορτάζει Πάσχα, δὲν γιορτάζει ἀνάσταση στὴν ψυχή του μέσα.

Ἡ ζωὴ τοῦ χριστιανοῦ γενικότερα, ἀλλὰ ἰδίως τοῦ μοναχοῦ εἶναι ἡ σταυροαναστάσιμη. Σταυροαναστάσιμη, πρῶτα σταύρωση καὶ ὕστερα ἀνάσταση...

"Ἀπὸ τὸ βιβλίο Γέροντας Ἀναστάσιος ὁ Κουδουμιανός, ἐκδ. Ἱ. Κοινοβιακὴ Μονὴ Κοιμήσεως Θεοτόκου Κουδουμᾶ."

 

Η δομή και το περιεχόμενο του Ακαθίστου Ύμνου

Με την Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου εκδηλώνονται ευχαριστίες και εγκώμια στο πρόσωπο της Παναγίας. Αποτελείται, κατά βάση, από τον Ακάθιστο Ύμνο και τον Κανόνα του Ακάθιστου Ύμνου, πλαισιωμένα με ψαλμούς, απολυτίκια και ευχές. 

Και τα δύο χαρακτηρίζονται ως αριστουργήματα της Βυζαντινής υμνολογίας, που εξάρουν το έργο και το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, με θεολογικό βάθος, κομψότητα λόγου, μουσικό κάλλος, αγιοπνευματική έμπνευση.

Πότε ψάλλεται

Ψάλλεται ενταγμένος στο λειτουργικό πλαίσιο της ακολουθίας του Μικρού Αποδείπνου, σε όλους τους Ιερούς Ναούς, τις πέντε πρώτες Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τις πρώτες τέσσερις τμηματικά, και την πέμπτη ολόκληρος. Είναι ένας ύμνος που αποτελείται από προοίμιο και 24 οίκους (στροφές) σε ελληνική αλφαβητική ακροστιχίδα, από το Α ως το Ω (κάθε οίκος ξεκινά με το αντίστοιχο κατά σειρά ελληνικό γράμμα), και είναι γραμμένος πάνω στους κανόνες της ομοτονίας, ισοσυλλαβίας και εν μέρει της ομοιοκαταληξίας.

Δημιουργοί του Ακάθιστου Ύμνου

Ο Κανόνας του Ακάθιστου είναι έργο των Ιωάννου Δαμασκηνού (οι ειρμοί) και Ιωσήφ Ξένου του Υμνογράφου (τα τροπάρια).

Πηγές του Ύμνου είναι η Αγία Γραφή και οι Πατέρες της Εκκλησίας ενώ ο συνθέτης, ο χρόνος και η αιτία της σύνθεσης του Ύμνου, παραμένουν ακόμα ανεξακρίβωτα από τους μελετητές.

Ένα είναι το αδιαμφισβήτητο στοιχείο, που μας δίνουν οι σχετικές πηγές, ότι ο ύμνος εψάλλετο ως ευχαριστήριος ωδή προς την υπέρμαχο στρατηγό του Βυζαντινού κράτους.

Περιεχόμενο

Ο «Κανόνας» (τα Τροπάρια των Χαιρετισμών), με εννέα ωδές, οι ειρμοί των οποίων είναι:

Ανοίξω το στόμα μου και πληρωθήσεται πνεύματος,

Τούς σούς υμνολόγους Θεοτόκε,

Ό καθήμενος εν δόξη επί θρόνου θεότητος,

Εξέστη τά σύμπαντα, επί τή θεία δόξη σου,

Την θείαν ταύτην καί πάντιμον,

Ουκ ελάτρευσαν, τή κτίσει οι θεόφρονες,

Παίδας ευαγείς εν τή καμίνω,

Άπας γηγενής, σκιρτάτω τώ πνεύματι,

Ο «Ακάθιστος Ύμνος» περιλαμβάνει:

Το Απολυτίκιο «Το προσταχθέν μυστικώς λαβών εν γνώσει»

Το Κοντάκιο «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια»

Τους 24 Οίκους (στροφές) σε αλφαβητική ακροστιχίδα (Α – Ω)

Δύο Εφύμνια (η τελευταία φράση του ύμνου που επαναλαμβάνει ο λαός) το «Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε» και το «Αλληλούια».

Η δομή του

Οι περιττοί Οίκοι (αυτοί που αρχίζουν από τα στοιχεία Α, Γ, Ε, Η, κλπ.) αποτελούνται από 18 στίχους, οι 5 πρώτοι στίχοι περιέχουν την διήγηση, οι επόμενοι 12 στίχοι αποτελούν τους Χαιρετισμούς στη Θεοτόκο και ο 18ος είναι το εφύμνιο «Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε».

Οι άρτιοι Οίκοι (που αρχίζουν από τα στοιχεία Β, Δ, Ζ, Θ, κλπ.) έχουν 5 στίχους ως διήγηση και το εφύμνιο «Αλληλούϊα».

Τους χαιρετισμούς αυτούς τους απευθύνουν: ο Αρχάγγελος Γαβριήλ (Α, Γ), ο Ιωάννης ο Πρόδρομος ως έμβρυο ακόμα (Ε), οι ποιμένες (Η), οι Μάγοι (Ι), οι πιστοί που ερύσθησαν από τα είδωλα (Λ), οι πιστοί γενικά (Ν, Ο, Ρ, Τ, Φ, Ψ).

Ο Ύμνος διακρίνεται σε δύο ενότητες χωρίς όμως να λείπουν από κάθε ενότητα και στοιχεία της 

άλλης :

Α-Μ, που αποτελεί το ιστορικό τμήμα

Ο πρωτοστάτης άγγελος, ο Γαβριήλ, έρχεται και φέρνει το θεϊκό μήνυμα, το «χαῖρε», στην Θεοτόκο (Α)

Εκείνη απορεί για τον παράδοξο τρόπο της συλλήψεως (Β)·

Ο Γαβριήλ της εξηγεί την απόρρητο βουλή του Θεού (Γ)

Και η δύναμις του Υψίστου επισκιάζει την απειρόγαμο Παρθένο και συλλαμβάνει τον Υιό του Θεού (Δ).

Η Θεοτόκος επισκέπτεται την συγγενή της Ελισάβετ, την μέλλουσα μητέρα του Προδρόμου, και ανταλλάσσουν προφητικούς λόγους (Ε).

Ο Ιωσήφ, ο μνηστήρ της Παρθένου, ταράσσεται από την ζάλη των αμφιβόλων λογισμών, αλλά πληροφορείται από τον άγγελο το μυστήριο της συλλήψεως (Ζ).

Ο Χριστός γεννάται και οι ποιμένες προσκυνούν τον αμνό του Θεού (Η).

Ο θεοδρόμος αστέρας δείχνει τον δρόμο στους μάγους της Ανατολής (Θ), αυτοί τον προσκυνούν (Ι)

Και δι᾿ άλλης οδού αναχωρούν για την Βαβυλώνα, οι θεοφόροι κήρυκες (Κ).

Στην Αίγυπτο ο φυγάς Κύριος συντρίβει τα είδωλα και με τον φωτισμό της αληθείας διώχνει το σκότος του ψεύδους (Λ).

Και ο Συμεών δέχεται στην αγκάλη του ως βρέφος τεσσαρακονθήμερο τον τέλειο Θεό καί λαμβάνει την ποθητή απόλυσι (Μ)

Ν-Ω, που αποτελεί το δογματικό-θεολογικό τμήμα

Η νέα κτίσις, που δημιουργεί ο Λόγος του Θεού με την σάρκωση Του, δοξολογεί τον δημιουργό (Ν).

Ο παράξενος -«ὁ ξένος» – τόκος προτρέπει τους ανθρώπους να ξενωθούν από τον κόσμο και να μεταθέσουν τον νού των στον ουρανό (Ξ).

Όλος ήταν στην γη ο δοξολογούμενος Λόγος, αλλά και από τον ουρανό δεν απουσίαζε (Ο).

Οι άγγελοι θαύμασαν το έργο της ενανθρωπήσεως και την κοινωνία του Θεού και των ανθρώπων (Π).

Οι σοφοί και ρήτορες του κόσμου έμειναν άφωνοι, μη μπορώντας νά εξηγήσουν το μυστήριο του παρθενικού τόκου (Ρ).

Ο Ποιμήν – Θεός γίνεται πρόβατο – άνθρωπος θέλοντας να σώσει τον κόσμο (Σ).

Η Παρθένος γίνεται φυλακτήριο τείχος των παρθένων και όλων των πιστών (Τ).

Κανείς ύμνος δεν μπορεί να πληρώσει τον φόρο του χρέους στον Σαρκωθέντα Βασιλέα (Υ).

Η Θεοτόκος είναι η φωτοδόχος λαμπάδα, που μας καθοδηγει στην γνώση του Θεού (Φ).

Ο Χριστός ήρθε στο κόσμο για να του δώσει χάρη και συγχώρηση (Χ).

Η δοξολογία προς τον Υιό συνδέεται και προς την ανύμνηση του έμψύχου ναού Του, της Θεοτόκου (Ψ).

Ο Ύμνος κλείνει με μία θαυμαστή αποστροφή προς την Παρθένο: «Ὦ πανύμνητε μῆτερ ἡ τεκοῦσα τόν πάντων ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον,..»

Γιατί ψάλλεται την Μεγάλη Τεσσαρακοστή;

Ο Ακάθιστος Ύμνος δεν συνδέεται άμεσα με την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά με την εορτή του Ευαγγελισμού, που εμπίπτει όμως πάντοτε μέσα στη κατανυκτική αυτή περίοδο.

Είναι η μόνη μεγάλη εορτή, που λόγο του πένθιμου χαρακτήρος της Τεσσαρακοστής, στερείται προεορτίων καί μεθεόρτων.

Αυτήν ακριβώς την έλλειψη έρχεται να καλύψη η ψαλμωδία του Ακαθίστου, τμηματικώς κατά τα Απόδειπνα των Παρασκευών και ολόκληρος κατά το Σάββατο της Ε’ εβδομάδος.

Το βράδυ της Παρασκευης ανήκει λειτουργικώς στο Σάββατο, ημέρα που μαζί με την Κυριακή είναι οι μόνες ημέρες της εβδομάδος των Νηστειών, κατά τις οποίες επιτρέπεται ο εορτασμός χαρμόσυνων γεγονότων, και στις οποίες, μεταφέρονται οι εορτές της εβδομάδος.

Άλλωστε αυτή την Ακολουθία την τελούμε και άλλες περιόδους του έτους (στα μοναστήρια κάθε βράδυ μαζί με το Μικρό Απόδειπνο διαβάζουν και τους Χαιρετισμούς της Παναγίας μας).

Αντίθετα όλες τις άλλες Ιερές ακολουθίες (Προηγιασμένη, Μ. Απόδειπνο, Μ. Κανών) τις συναντούμε μόνο την περίοδο της Σαρακοστής..

 

Το δια κολλύβων θαύμα του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος

Κατά το Α’ Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η Εκκλησία μας εορτάζει ένα γεγονός που έλαβε χώρα γύρω στα μέσα του 4ου αιώνος, τον καιρό της βασιλείας του Ιουλιανού, ανιψιού του Μεγάλου Κωνσταντίνου.

Ο Ιουλιανός, ο επιλεγόμενος και παραβάτης ή αποστάτης, αν και ήταν χειροθετημένος αναγνώστης, μόλις ανέβηκε στο θρόνο των Ρωμαίων, αρνήθηκε το άγιο βάπτισμα. Άρχισε διωγμό κατά της Εκκλησίας, κρυφό αλλά και φανερό και προσπάθησε να επαναφέρει σε ισχύ την ειδωλολατρική θρησκεία. Γνωρίζοντας ότι οι χριστιανοί άρχιζαν τη νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, θέλησε να τους μολύνει. Διέταξε λοιπόν, κρυφά, όλες οι τροφές στην αγορά να ραντισθούν με αίματα ειδωλολατρικών θυσιών.

Όμως με Θεία ενέργεια, φάνηκε στον ύπνο του τότε Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Ευδόξίου, ο μάρτυρας Θεόδωρος και φανέρωσε το πράγμα. Παρήγγειλε να ενημερωθούν όλοι οι χριστιανοί, να μην αγοράσουν καθόλου τρόφιμα από την αγορά και για να αναπληρώσουν την τροφή να βράσουν σιτάρι και να φάνε τα λεγόμενα κόλλυβα, όπως τα έλεγαν στα Ευχάϊτα, την πατρίδα του αγίου. Έτσι και έγινε και ματαιώθηκε ο σκοπός του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα να εμπαίξει τους χριστιανούς και τις λατρευτικές τους συνήθειες. Και το Σάββατο τότε, ο ευσεβής λαός που διαφυλάχθηκε αμόλυντος στην καθαρά εβδομάδα, απέδωσε ευχαριστίες στον μάρτυρα. Από τότε, η Εκκλησία τελεί κάθε έτος την ανάμνηση αυτού του γεγονότος εις δόξαν Θεού και τιμή του μεγαλομάρτυρα αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.

Τα κόλλυβα λοιπόν ή το βρασμένο στάρι, σήμερα διακοσμημένο και με άλλα υλικά, αποδίδεται μεν στην νουθεσία του αγίου Θεοδώρου και γι’ αυτό τιμητικά προσφέρουμε κόλλυβα και στην μνήμη του , αλλά και στη μνήμη άλλων αγίων. Είναι κόλλυβα τιμής αυτά και διαφέρουν από τα κόλλυβα τα προσφερόμενα εις μνημόσυνο των ευσεβώς κεκοιμημένων. Γιατί, όντως τα κόλλυβα και το σιτάρι συνδέονται με την κοίμηση των χριστιανών και την πίστη στην ανάσταση των νεκρών, την ίδια εκείνη πίστη που ομολογούμε στο Σύμβολο λέγοντας: «προσδοκώ ανάστασιν νεκρών». Ο βρασμένος σίτος πού είναι κατά κάποιον τρόπο «νεκρός» μας φέρνει στο νου τα λόγια του Χριστού πρό της θυσίας και του ζωοποιού του θανατου: «αμην αμην λεγω υμιν εαν μη ο κοκκος του σιτου πεσων εις την γην αποθανη αυτος μονος μενει εαν δε αποθανη πολυν καρπον φερει». Έτσι , λοιπόν και οι κεκοιμημένοι αδελφοί μας «σπείρονται» στην γη εν φθορά, αλλά πρόκειται να αναστηθούν εν δόξη και αφθαρσία. Σύμβολο της ανάστασης μας είναι τα κόλλυβα, της εσχατολογικής μας αφύπνισης από τον ύπνο του θανάτου.

Το όφελος των κολλύβων λοιπόν είναι το εξής: Τα μεν προσφερόμενα εις τιμήν και μνήμην αγίων μας δίδονται για αγιασμό και ευλογία και ανάμνηση ότι εκείνοι νίκησαν τον θάνατο της αμαρτίας και πρόκειται να αναστηθούν και να σταθούν στα δεξιά του Θεού εν ημέρα Κρίσεως. Τα κόλλυβα υπέρ των κεκοιμημένων έχουν διδακτικό σκοπό και ομολογιακό ύφος: πιστεύουμε και ομολογούμε με τα κόλλυβα του σίτου, την τελική ανάσταση των κεκοιμημένων και ευχόμαστε να αναστηθούν εν αφθαρσία.

Άξιζει να σημειωθεί, ότι το λειτουργικό βιβλίο της περιόδου αυτής, το γνωστό Τριώδιο, περιλαμβάνει μια ωραία ακολουθία για την ευλογία των κολλύβων προς τιμήν του αγ. Θεοδώρου. Η αντίληψη λοιπόν ότι «το Σάββατο των αγ. Θεοδώρων είναι το τρίτο ψυχοσάββατο», όπως αδαώς επικρατεί στις μέρες μας, είναι εντελώς αστήρικτη και εσφαλμένη. Ας αναλογιστούμε ότι το Σάββατο είναι ημέρα για τους κεκοιμημένους καθ’ όλο τον χρόνο, εκτός από το Σάββατο του Λαζάρου, το Μέγα Σάββατο, το Σάββατο της Διακαινησίμου (του Πάσχα), αλλά κι όταν συμπέσει Δεσποτική (του Χριστού) ή Θεομητορική (της Παναγίας) εορτή το Σάββατο.

Μπορούμε, επομένως, να προσφέρουμε κόλλυβα για τους κεκοιμημένους κάθε Σάββατο, με τις εξαιρέσεις που αναφέραμε, πέρα από τα δύο επίσημα Ψυχοσάββατα – της Απόκρεω και της Πεντηκοστής. Ας αφιερώσουμε αυτό το Σάββατο της Α’ εβδομάδος της Τεσσαρακοστής, τιμώντας τον Άγιο Θεόδωρο – κι όχι τους νεκρούς μας – για να έχουμε τις πρεσβείες του στον Θεό και να στοιχιζόμαστε στην αγιοπαράδοτη ευσέβεια της Εκκλησίας μας, που θέλει «πάντα ευσχημόνως και κατά τάξιν γινέσθω».

 

Μεγάλη Πέμπτη: Σήμερον κρεμάται επί ξύλου – Τι γιορτάζουμε, ποια η σημασία της ημέρας;

Η Μεγάλη Πέμπτη, τέταρτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, είναι, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, αφιερωμένη στην ανάμνηση τεσσάρων γεγονότων τα οποία περιγράφονται στα Ευαγγέλια και τα οποία συνέβησαν σύμφωνα με τις ευαγγελικές αναφορές λίγο πριν τη Σταύρωση:

Ο Μυστικός Δείπνος, δηλαδή το ιερό δείπνο του Ιησού Χριστού με τους 12 Αποστόλους, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά. Ο Ιερός Νιπτήρας, δηλαδή το πλύσιμο των ποδιών των 12 Αποστόλων από τον Ιησού Χριστό, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Λουκά και του Ιωάννη.

Η Υπερφυής Προσευχή, δηλαδή η προσευχή του Ιησού προς τον Πατέρα του μετά τον Μυστικό Δείπνο και λίγο πριν τη σύλληψή του, όπως περιγράφεται στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη και η προδοσία του Ιούδα η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη του Ιησού, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου, του Λουκά και του Ιωάννη.

Τα Δώδεκα Ευαγγέλια περιγράφουν την πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά. Τον Μυστικό Δείπνο, το δάκρυ και την ανθρώπινη αδυναμία στους κήπους της Γεσθημανής, την προδοσία του από τον Ιούδα, την σύλληψη, την δίκη, τα βασανιστήρια, την Σταύρωση.

Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται ο εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής μαζί με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Το βράδυ τελείται ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής, στον οποίο αναπαριστάται το Θείο Δράμα της Σταύρωσης και διαβάζονται τα 12 ευαγγέλια που περιγράφουν τα γεγονότα από τη σύλληψη έως και την ταφή του Χριστού.

Ανάμεσα στο 5ο και το 6ο Ευαγγέλιο ψάλλεται το αντίφωνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…» και ο Εσταυρωμένος λιτανεύεται από τους ιερείς.

Στις εκκλησίες της Ζακύνθου, η περιφορά του Εσταυρωμένου γίνεται μετά το 11ο Ευαγγέλιο.

Η υμνογραφία

Συγκλονιστική είναι η υμνογραφία της εκκλησίας για την κορύφωση του Θείου Δράματος:

«Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας. Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται, ο των αγγέλων βασιλεύς. Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται, ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.

Ράπισμα κατεδέξατο, ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ. Ήλοις προσηλώθη, ο νυμφίος της Εκκλησίας. Λόγχη εκεντήθη, ο υιός της Παρθένου. Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ. Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν».

Μετά την σύλληψή Του στο όρος των Ελαιών, ο Χριστός δικάστηκε και καταδικάστηκε από τους Αρχιερείς σε μια δίκη που είχε τυπική διαδικασία αφού οι Φαρισαίοι ήθελαν τον θάνατο Του.

Επειδή όμως δεν είχαν νόμιμη εξουσία, τον έστειλαν στον Πόντιο Πιλάτο, προκειμένου η καταδικαστική απόφαση να απαγγελθεί από αυτόν, καθώς κατείχε την εξουσία του Ρωμαίου διοικητή της περιοχής.

Ο Πιλάτος δεν ήθελε να πάρει την ευθύνη απάνω του και ζήτησε από το πλήθος που ήταν συγκεντρωμένο στην αυλή του Πραιτωρίου να διαλέξει ανάμεσα στον Βαραββά και τον Χριστό για το ποιος να σωθεί, δίνοντας παράλληλα «χάρη» για την γιορτή του Πάσχα.

Το πλήθος, (οι περισσότεροι συνεργάτες και οπαδοί του Βαραββά) διάλεξαν τον θάνατο του Ιησού με σταύρωση.

Από εκείνο το σημείο μέχρι και την σταύρωση, ο Ιησούς έζησε τον απόλυτο εξευτελισμό αλλά και την χλεύη του πλήθους και των Ρωμαίων στρατιωτών (πορφύρα, αγκάθινο στεφάνι, και μαστίγωμα).

Σύμφωνα με τις Γραφές, ο Ιησούς σταυρώθηκε στις 9 το πρωί, με το μαρτύριό Του να κρατάει πάνω στον σταυρό έξι ώρες.

Μετά το πέρας των 12 Ευαγγελίων, στις εκκλησίες ο κόσμος συγκεντρώνει τα λουλούδια προκειμένου να ξεκινήσει το στόλισμα του επιταφίου, το οποίο θα υποδεχτεί το σώμα του Χριστού την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί.

Δίχως σταύρωση δεν έρχεται ανάσταση!!

Τη Σαρακοστή συχνά συμβαίνουν πειρασμοί, δοκιμασίες, σκάνδαλα και πτώσεις. Είναι για να μας ωριμάσουν περισσότερο, να μας ισορροπήσουν και να μας φρονηματίσουν. Η ζωή των χριστιανών, ας μη το λησμονάμε ποτέ, είναι σταυρική.

Δίχως σταύρωση δεν έρχεται ανάσταση. Η Σαρακοστή είναι μια ωραία και καλή προετοιμασία, ένας διάδρομος ημίφωτος, που οδηγεί σε φωτεινό σαλόνι. Τα πόδια της Σαρακοστής είναι η προσευχή και η νηστεία.Προσευχή και νηστεία δίχως ταπείνωση και αγάπη δεν έχουν κανέναν καρπό. Νηστεία και προσευχή θέλουν να μετριάσουν τον πολύ εγωισμό μας.

Ας μη χάσουμε την ευκαιρία και αυτής της Σαρακοστής, καθώς πλησιάζει στη δύση της. Μέσα στην Εκκλησία τα προβλήματα βρίσκουν λύση. Ο παγερός χειμώνας φέρνει την άνοιξη. Το Τριώδιο το ακολουθεί το Πεντηκοστάριο. Η συννεφιά ποτέ δεν είναι μόνιμη. Μετά από αυτήν η λιακάδα είναι πιο ωραία. Τώρα, όπως λέει ένα υπέροχο τροπάριο, είναι “μετανοίας καιρός και δεήσεως ώρα”.

Μοναχός π. Μωυσής, Αγιορείτης

Μεγάλη Πέμπτη - Ο Μυστικός Δείπνος (16 Απριλίου)

Βιογραφία

Κατά τη Μεγάλη Πέμπτη επιτελούμε ανάμνηση: Της νίψεως των ποδών των Αποστόλων υπό του Κυρίου, Του Μυστικού Δείπνου, δηλαδή της παραδόσεως σ' εμάς υπό του Κυρίου του Μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, της θαυμαστής προσευχής του Κυρίου προς τον Πατέρα Του και της προδοσίας του Κυρίου υπό του Ιούδα.

Εκείνο το βράδυ της Πέμπτης, πριν ν' αρχίσει το δείπνο ο Ιησούς σηκώνεται από το τραπέζι, αφήνει κάτω τα ιμάτιά του, βάζει νερό στο νιπτήρα και τα κάνει όλα μόνος Του, πλένοντας τα πόδια των Μαθητών Του. Με τον τρόπο αυτό θέλει να δείξει σ' όλους ότι δεν πρέπει να επιζητούμε τα πρωτεία. Μετά τη νίψη των ποδιών λέγει: «όποιος θέλει να είναι πρώτος, να είναι τελευταίος απ' όλους».

Πρώτα πήγε στον Ιούδα και μετά στό Πέτρο, ο οποίος ήταν ο πιο ορμητικός απ' όλους και στην αρχή σταματάει το Διδάσκαλο, αλλά ύστερα όταν τον έλεγξε, υποχωρεί με τη καρδιά του. Αφού έπλυνε τα πόδια όλων, πήρε τα ιμάτιά Του και ξανακάθησε.

Άρχισε κατόπιν να τους νουθετεί να αγαπούν ο ένας τον άλλον και να μη επιζητούν το ποιός θα είναι πρώτος. Στη συνέχεια τους μίλησε για την προδοσία και επειδή θορυβήθηκαν, στρέφεται με ήρεμο τρόπο στον Ιωάννη και τον υπέδειξε.

Κατόπιν πήρε ψωμί στα χέρια Του και είπε: «Λάβετε φάγετε». Το ίδιο έκανε και με το ποτήρι του κρασιού λέγοντας: «Πιέστε απ' αυτό όλοι, γιατί αυτό είναι το αίμα Μου, της νέας Συμφωνίας. Αυτό να κάνετε για να Με θυμάστε». Μετά από αυτή τη στιγμή ο Ιούδας, μόλις έφαγε τον άρτο έφυγε και συμφώνησε με τους αρχιερείς να τους Τον παραδώσει.

Μετά το δείπνο βγήκαν όλοι στο όρος των Ελαιών, όπου ο Χριστός τους δίδαξε τα ανήκουστα και τελευταία μαθήματα και αρχίζει να λυπάται και να ανυπομονεί. Αναχωρεό μόνος Του και, γονατίζοντας, προσεύχεται εκτενώς. Από την πολλή αγωνία γίνεται ο ιδρώτας Του σαν σταγόνες πηχτού αίματος, οι οποίες έπεφταν στη γη. Μόλις συμπληρώνει την εναγώνια εκείνη προσευχή, φθάνει ο Ιούδας με ένοπλους στρατιώτες και πολύ όχλο και αφού χαιρετάει και φιλάει πονηρά το δάσκαλό Του, Τον παραδίδει.

Συλλαμβάνεται λοιπόν ο Ιησούς και τον φέρνουν δέσμιο στους Αρχιερείς Άννα και Καϊάφα. Οι μαθητές σκορπίζονται και ο θερμότερος των άλλων ο Πέτρος τον ακολούθησε ως την αρχιερατική αυλή και αρνείται και αυτός ότι είναι μαθητής Του.

Εν τω μεταξύ ο θείος διδάσκαλος παρουσιάζεται μπροστά στο παράνομο συνέδριο, εξετάζεται για τους μαθητές και τη διδασκαλία Του, εξορκίζεται στο Θεό για να πεί εάν Αυτός είναι πράγματι ο Χριστός και αφού είπε την αλήθεια, κρίνεται ως ένοχος θανάτου, επειδή τάχα βλασφήμησε. Από 'κει και πέρα τον φτύνουν στο πρόσωπο, τον χτυπάνε, τον εμπαίζουν με κάθε τρόπο κατά τη διάρκεια όλης της νύχτας, ως το πρωϊ.

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλ. δ'.

Ὅτε οἱ ἔνδοξοι Μαθηταί, ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ Δείπνου ἐφωτίζοντο, τότε Ἰούδας ὁ δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας ἐσκοτίζετο, καὶ ἀνόμοις κριταῖς, σὲ τὸν δίκαιον Κριτὴν παραδίδωσι. Βλέπε χρημάτων ἐραστά, τὸν διὰ ταῦτα ἀγχόνῃ χρησάμενον, φεῦγε ἀκόρεστον ψυχὴν τὴν Διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν. Ὁ περὶ πάντας ἀγαθός, Κύριε δόξα σοι.

Κοντάκιον

Ἦχος β'. Τὰ ἄνω ζητῶν.

Τὸν ἄρτον λαβών, εἰς χεῖρας ὁ προδότης, κρυφίως αὐτάς, ἐκτείνει καὶ λαμβάνει, τὴν τιμὴν τοῦ πλάσαντος, ταῖς οἰκείαις χερσὶ τὸν ἄνθρωπον, καὶ ἀδιόρθωτος ἔμεινεν, Ἰούδας ὁ δοῦλος καὶ δόλιος.

Ποιος είναι ο Νυμφίος της Εκκλησίας;

Είναι ο Θεάνθρωπος Υιός και Λόγος του Θεού, που χαμήλωσε ουρανούς και κατήλθε προς τον κόσμο.

Η κάθοδος του Θεού στον κόσμο είναι το μέγα μυστήριο, η κένωση Του. Αυτός ο θεϊκός έρωτας «δι ημάς τους ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρίαν» φθάνει στα όρια του, στα άκρα. Ανεβαίνει στο Σταυρό και μετά κατεβαίνει στον Άδη.

Δεν υπάρχει πιο χαμηλός τόπος και τρόπος για να πάει ο Θεός. Αυτή είναι η Άκρα ταπείνωση του Θεού, ο Νυμφώνας Του.

Ο Νυμφίος έρχεται συνεχώς μέσα στην ιστορία των ανθρώπων, στο παρελθόν, στο παρόν και το μέλλον και αυτή η αέναη κίνηση του Υιού του Θεού προς τον άνθρωπο αποτελεί το θείο έρωτα. Ο Ιησούς Χριστός ως Νυμφίος μας καλεί πάντα σε μια ουσιαστική κοινωνία, αλλά η ηδονή της συνεύρεσης περνά μέσα από την οδύνη του Σταυρού, γιατί Νυμφώνας είναι ο Σταυρός. Ο σταυρωμένος Νυμφίος καλεί κάθε ψυχή να γίνει η νύμφη Του, και να σταθεί πλάι Του σ΄ ένα αιώνιο γάμο. Ο πάλιν και πολλάκις ερχομός του Νυμφίου γίνεται «εν τω μέσω της νυκτός».

Η νύχτα μπορεί να έχει πολλές σημασίες όπως η αγνωσία του Θεού, το θείο γνόφο, αλλά και την αμαρτία του ανθρώπου που βιώνει την άρνηση του προς τον Θεό ως απουσία και σκότος. Εδώ όμως το «εν μέσω της νυκτός» σημαίνει την προσδοκία του Θεού. Ο έρως της ψυχής προς τον Νυμφίο είναι μεσονυκτικός, γιατί το μέσον της νυκτός ανήκει κατ’ εξοχήν στην αγαπώσα ψυχή. Το μεσονυκτικό είναι η πιο εσωτερική στιγμή της ψυχής, όταν στρέφεται και περιμένει με λαχτάρα τον ερχομό του Νυμφίου. Γι’ αυτό «μακάριος ο δούλος ον ευρήσει γρηγορούντα».

π. Συμεών Κραγιόπουλος (†) - Ο Ιωσήφ ο πάγκαλος τέλειος μιμητής του Χριστού

Στον όρθρο της Μεγάλης Δευτέρας η Εκκλησία «ποιείται μνείαν του μακαρίου Ιωσήφ του παγκάλου», που τρόπον τινά είναι προτύπωση του Κυρίου και πάσχει και αυτός, όπως ο Κύριος, εκατοντάδες χρόνια πιο μπροστά.

Μας δίδεται ευκαιρία, αν δεν το έχουμε κάνει, να προσέξουμε ιδιαίτερα όλη την ζωή του αγίου Ιωσήφ, την όλη στάση του Ιωσήφ του παγκάλου. Τη ζωή αυτή που μιμήθηκαν και προ Χριστού και κυρίως μετά Χριστόν, όλοι εκείνοι οι οποίοι αγάπησαν τον Χριστό και τελικά θέλησαν να μιμηθούν τον Χριστό.

Διότι σ’ όποια εποχή κι αν ζει κανείς, αν είναι του Θεού, είναι του Θεού· αν έχει μέσα του το Πνεύμα του Θεού, έχει Πνεύμα Θεού, αν ο Θεός βρίσκει στην ψυχή, την άλφα ή την βήτα, ακριβώς τη διάθεση εκείνη που θέλει να βρει, ο Θεός ευλογεί, χαριτώνει, φωτίζει κι οδηγεί, σ’ όποια εποχή κι αν είναι κανείς και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Και καθόμαστε εμείς σήμερα και λέμε «δεν μπορούμε, είναι δύσκολα τα πράγματα» και φέρνουμε διάφορες προφάσεις.

Ούτε είναι παραμύθι η περίπτωση του Ιωσήφ. Είναι αλήθεια. Τα ίδια του τα αδέλφια τον καταδικάζουν. Τα ίδια του τα αδέλφια θέλουν να τον φονεύσουν, τα ίδια του τα αδέλφια τον πουλούν να πάει στα ξένα. Κι αυτός, καθώς βαθιά μέσα του διαισθάνεται ότι αυτό είναι το θέλημα του Θεού, σαν να μην έχει στόμα, σαν να μην έχει μέσα του βούληση να αντιδράσει στον τρόπο με τον οποίο του φέρονται τ’ αδέλφια του.

Πονάει, βέβαια, και συντρίβεται κυριολεκτικά από την συμπεριφορά των αδελφών του, όμως έχει μέσα του τη φωνή του Θεού, έχει μέσα του αυτή την Χάρη του Θεού, που τον φωτίζει να κάνει αυτό που πρέπει. Δεν αντιμιλά, δεν αντιδρά, δεν διαμαρτύρεται, δεν βλέπουμε τίποτε τέτοιο. Και πηγαίνει ξένος στους ξένους, στην Αίγυπτο και υφίσταται όλα εκείνα που γνωρίζουμε.

Θα παρακαλέσω εδώ να το προσέξουμε αυτό: και από μέρους του Θεού μοιάζουν τα πράγματα σαν να είναι εγκαταλελειμμένος. Ένας οποιοσδήποτε από μας, έτσι όπως είμαστε μαθημένοι και όπως τα παίρνουμε τόσο λάθος τα πράγματα, «πού είναι ο Θεός, γιατί με εγκατέλειψε ο Θεός;» θα λέγαμε. «Γιατί δεν εμπόδισε τ’ αδέλφια μου να φερθούν έτσι;» «Γιατί δεν εμπόδισε αυτή τη γυναίκα και μ’ έβαλε σε πειρασμό και αναγκάστηκα να φύγω από το σπίτι, όπως έφυγα;» θα έλεγε άλλος στη θέση του Ιωσήφ. Και τελικά μπήκε και στη φυλακή.

Ο Ιωσήφ δεν λέει τίποτε από αυτά, τίποτε. Τίποτε. Βαθιά μέσα του έχει τη φωνή του Θεού, έστω κι αν σιωπά ο ουρανός, έστω κι αν σιωπά τρόπον τινά ο Θεός. Διότι έμεινε δύο χρόνια στη φυλακή, δύο χρόνια χωρίς κανένα λόγο, εντελώς άδικα. Και έμεινε εκεί. Αλλά ο Θεός είναι ο Θεός· μπορεί να αργεί, αλλά δεν λησμονεί, όπως λέγεται, έρχεται η ώρα που Εκείνος θα θελήσει.

Δεν απασχολεί τον Ιωσήφ αν αργεί ή δεν αργεί ο Θεός. Και γι’ αυτό, όταν αργότερα φανερώθηκε στα αδέλφια του που είχαν τρομοκρατηθεί, «Μη φοβάστε από μένα», τους λέει, «μη φοβάστε, εγώ είμαι του Θεού» (Γεν. 50:19). Πόσα χρόνια πριν έρθει ο Χριστός έζησε ο Ιωσήφ κι ήταν τέλειος μιμητής του Χριστού, ναι, τέλειος άνθρωπός του, αν θέλετε να το πω, τέλειος οπαδός του, υπήκοός του. Και έφτασε στην ανάσταση.

Πόσοι από μας τους χριστιανούς τώρα κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, που μας δίδεται η ευκαιρία έτσι ή αλλιώς και που εμείς πλέον έχουμε ενώπιόν μας τον ίδιο τον Κύριο, πόσοι από μας τους χριστιανούς θα τα δούμε έτσι τα πράγματα, έτσι θα τα πάρουμε και θα υπάρξει αυτή η διάθεση μέσα μας, ώστε να μας αναλάβει ο Κύριος, να μας φωτίσει, να μας οδηγήσει; Να υπάρχει αυτή η διάθεση μέσα μας και να πάθουμε και να περιφρονηθούμε και να χλευασθούμε και ν’ αδικηθούμε και όντως να συσταυρωθούμε με τον Χριστό και όντως να φτάσουμε στην ανάσταση με τον Χριστό;

Αυτό το “πόσοι από μας” τίθεται έτσι ως ερώτημα με την έννοια όλοι να προβληματισθούμε, όλοι να συγκλονισθούμε και τελικά να κάνουμε αυτό που πρέπει να κάνουμε.

Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου “Σταυροαναστάσιμα”, Β’ έκδοση, Πανόραμα Θεσσαλονίκης 2003, σελ. 74.

Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης (†) - Τον νυμφώνα σου βλέπω

«Tον νυμφώνα σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον και ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ· λάμπρυνόν μου την στολήν της ψυχής, Φωτοδότα και σώσον με», ψάλλει η Εκκλησία μας.

Η ψυχή του χριστιανού, η μετανοημένη ψυχή, αυτή που έχει 

συναίσθηση της αμαρτωλότητος και της ευθύνης, στρέφει τα μάτια της προς τον Νυμφίο της Εκκλησίας και γοερώς αναφωνεί: «Σωτήρα μου, Ευεργέτη μου, Συ που σταυρώθηκες για μένα την αμαρτωλή ψυχή· δεν έχω χιτώνα καθαρό, χιτώνα λελαμπρυσμένο από τα δάκρυα και τη μετάνοια· ένδυμα δεν έχω αγνό. Πώς θα παρουσιασθώ ενώπιόν Σου, Ουράνιε Νυμφίε κάθε μετανοημένης και καθαρής ψυχής! Ο νυμφώνας Σου είναι κεκοσμημένος, είναι θαυμάσια στολισμένος και όμορφος. Εγώ όμως δεν έχω ένδυμα, ίνα εισέλθω και κατοικήσω αιωνίως εν αυτώ. Σε παρακαλώ, Σε ικετεύω, Ουράνιε Νυμφίε της ψυχής μου, λάμπρυνόν με· καθάρισε το ένδυμα της ψυχής μου, δώσε μου τα απαιτούμενα μέσα καθάρσεως για να λαμπρυνθεί το ένδυμα αυτό και να αξιωθώ να γίνω μέτοχος, να γίνω άξιος να κατοικήσω μέσα σ’ αυτόν τον ουράνιο και αιώνιο νυμφώνα Σου».

Η Βασιλεία του Θεού, η Άνω Ιερουσαλήμ, ο ουράνιος κόσμος, ο αιώνιος και αναλλοίωτος είναι ο νυμφώνας του Θεού, εκεί που κατοικεί ο Θεός εν φωτί, εκεί που οι άγγελοι ψάλλουν ακαταπαύστως το: «Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών». Σ’ εκείνον τον ουράνιο κόσμο βρίσκεται η μακαριότητα του Θεού, η ευτυχία, το κάλλος και η ομορφιά.

Ψυχές κεκαθαρμένες και με τα δάκρυα αγνισμένες, αισθάνονται αυτόν τον ουράνιο νυμφώνα· από τώρα τον γεύονται· τον βλέπουν με τα μάτια της ψυχής· τον ορέγονται, τον ποθούν και νοσταλγούν την ημέρα και την ώρα που θα απέλθουν για να κατοικήσουν σ’ αυτόν.

Εμείς όμως οι ταλαίπωροι άνθρωποι δεν έχουμε την πληροφόρηση της συνειδήσεως, γιατί η ψυχή μας δεν είναι καθαρή, μήτε το σώμα μας. Γι’ αυτό ακριβώς και δεν είναι ανοιγμένα τα μάτια της ψυχής μας, να δούμε τον ουράνιο αυτό κόσμο, αυτή την ομορφιά, την οποία είδε για λίγο ο απόστολος Παύλος και ανεφώνησε από έκπληξη και θάμβος και είπε: «Ω βάθος πλούτου και σοφίας και γνώσεως Θεού! Ως ανεξερεύνητα τα κρίματα αυτού και ανεξιχνίαστοι αι οδοί αυτού!» (Ρωμ. 11:33), και αλλού πάλι: «Α οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσε και επί καρδίαν άνθρωπου ουκ ανέβη, α ητοίμασεν ο Θεός τοις αγαπώσιν αυτόν» (Α’ Κορ. 2:9).

Σ’ αυτό τον νυμφώνα τον ουράνιο καλούμαστε να γίνουμε οικήτορες, να κατοικήσουμε, να συναυλιζόμαστε με τους Αγγέλους, με τους Αγίους, σε ουράνια παστάδα, στην Άνω Ιερουσαλήμ, στο κάλλος της Βασιλείας των Ουρανών, στο φως το απρόσιτο, στον υπέρφωτο γνόφο της αγνωσίας του Θεού, αφού καθάρουμε τον χιτώνα της ψυχής μας.

Σ’ αυτή την κάθαρση του χιτώνα, που καλούμαστε να επιτύχουμε, μας βοηθεί πάρα πολύ η Εκκλησία μας. Γι’ αυτό, τον χρόνο αυτό, που ανοίχθηκε μπροστά μας και φέτος, αυτές τις άγιες ημέρες –με τη γενική άποψη της νηστείας, όχι μόνο από τροφές, αλλά κυρίως από εγκράτεια κακών επιθυμιών– πρέπει ο κάθε χριστιανός που ποθεί να σωθεί, να ανασυγκροτήσει τις σκέψεις και τις αποφάσεις του και να αγωνισθεί να ζήσει πιο σεμνά, πιο απέριττα, πιο απλά, σταματώντας την εξωτερική προσπάθεια της καλλωπίσεως και στρεφόμενος στον εσωτερικό καλλωπισμό του. Το εξωτερικό σκεύος καταστρέφεται, διαλύεται, γίνεται βορά και τροφή των σκωλήκων και της φθοράς. Την ομορφιά όμως της ψυχής όχι μόνο κανένα πράγμα δεν τη φθείρει, αλλά μάλλον το Πνεύμα του Θεού την εξωραΐζει προς το ευγενέστερον.

Ας μετανοήσουμε όσο είναι στην διάθεσή μας ο χρόνος, όσο έχουμε τον καιρό μπροστά μας. Ο Θεός είναι τόσο καλός, ο Ουράνιος Πατέρας έχει τέτοια καρδιά που όλοι χωράμε μέσα Του, αρκεί να προσέλθουμε εν μετανοία και εξομολογήσει. Ιδιαίτερα τώρα να προσερχόμαστε στις Προηγιασμένες Λειτουργίες, διότι είναι γεμάτες κατάνυξη και χάρη. Τι ωραίο το Χερουβικό της Προηγιασμένης Λειτουργίας! Μα κι εκείνο το Χερουβικό του Μεγάλου Σαββάτου, τι δογματική και θεολογία περιέχει!

Να βοηθήσουμε και τους συνανθρώπους μας· να τους μιλήσουμε για τον Θεό, για την αγάπη του Ουρανίου Πατρός· να τους δώσουμε θάρρος κι ελπίδα. Μία ψυχή να βοηθήσουμε, είναι η μεγαλύτερη ελεημοσύνη. Όπως κι εμάς μας βοήθησαν άλλοι άνθρωποι, οφείλουμε κι εμείς να κάνουμε το ίδιο.

Ας βιασθούμε λοιπόν σε όλα, για να εισέλθουμε στον νυμφώνα του Χριστού· διότι «των βιαστών είναι η Βασιλεία των Ουρανών». Αμήν.

Από το βιβλίο: Γέροντος Εφραίμ Προηγουμένου Ι.Μ. Φιλοθέου, Η τέχνη της σωτηρίας. Έκδ. Ι.Μ. Φιλοθέου, Άγιον Όρος 2005. Ομιλία Β’. Τον νυμφώνα Σου βλέπω, σελ. 30 (αποσπάσματα).

Μεγάλη Τρίτη - Των Δέκα Παρθένων (14 Απριλίου)

Βιογραφία

Κατά την Μεγάλη Τρίτη επιτελούμε ανάμνηση της περί των δέκα παρθένων γνωστής παραβολής του Κυρίου. Η Εκκλησία μας καλεί να είμεθα έτοιμοι για να υποδεχθούμε, κρατούντες τις λαμπάδες των αρετών μας, τον ουράνιον Νυμφίο, τον Κύριον Ιησού, ο Οποίος θα έλθει αιφνίδια, είτε ειδικά κατά τη στιγμή του θανάτου μας, είτε γενικά κατά τη Δευτέρα Παρουσία.

Επίσης μας καλεί, φέρουσα ενώπιό μας και τη παραβολή των ταλάντων, να καλλιεργήσουμε και να αυξήσουμε τα χαρίσματα που μας έδωσε ο Θεός.

Ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός, όταν ανέβαινε στα Ιεροσόλυμα και πλησίαζε προς το εκούσιο Πάθος, έλεγε στους μαθητές Του ορισμένες παραβολές για να τους προετοιμάσει. Μερικές, μάλιστα, τις έλεγε για να καυτηριάσει και να χτυπήσει του Γραμματείς και τους Φαρισαίους. Μια από αυτές, τη σημερινή των δέκα παρθένων, την είπε για να παρακινήσει μεν όλους προς την ελεημοσύνη, αλλά και να διδάξει όλους μας να είμαστε έτοιμοι πριν μας προλάβει το τέλος του θανάτου. Επειδή έχει πολλή δόξα η παρθενία (πραγματικά είναι μεγάλο κατόρθωμα!) και για να μη βρεθεί κάποιος που κατορθώνει αυτό το μεγάλο έργο, αλλά παραμελεί τα άλλα και ιδίως την ελεημοσύνη, προβάλλει αυτή τη παραβολή. Τρέχει πολύ γρήγορα η νύκτα της παρούσης ζωής, έτσι οι παρθένες όλες νύσταξαν και κοιμήθηκαν, δηλαδή πέθαναν, γιατί ο θάνατος λέγεται και ύπνος. Καθώς κοιμόντουσαν, στη μέση της νύχτας ακούσθηκε μια δυνατή φωνή που έλεγε: «Να ΄τος ο Νυμφίος, έρχεται! Βγείτε όλες να Τον προϋπαντήσετε!». Τότε οι φρόνιμες παρθένες που είχαν φροντίσει να έχουν άφθονο λάδι, συνάντησαν τον Νυμφίο και μπήκαν μέσα μαζί Του, όταν ανοίχθηκαν οι πύλες. Αυτές κοντά στις άλλες αρετές και μάλιστα της παρθενίας, φρόντισαν να έχουν άφθονο και το λάδι της ελεημοσύνης. Αντίθετα οι άλλες πέντε παρθένες που δεν είχαν αρκετό λάδι, όταν ξύπνησαν ζητούσαν λίγο από τις φρόνιμες, αλλά μετά θάνατο δεν είναι εύκολο να αγοράσεις λάδι από αυτούς που το πουλούν, δηλαδή τους φτωχούς. Αυτές, η παραβολή, τις ονομάζει μωρές, γατί ενώ κατόρθωσαν το δυσκολώτερο, την ''παρθενία'', παραμέλησαν το ευκολώτερο γιατί ήταν ανελεήμονες καρδιές.

Όποιος λοιπόν κατορθώσει μια αρετή - έστω μεγάλη - αλλά δε φροντίσει και για τις άλλες και ιδίως την ελεημοσύνη, δε μπορεί να μπει μαζί με το Χριστό στην αιώνια ανάπαυση και γυρίζει πίσω ντροπιασμένος. Και τίποτα δεν είναι πιό λυπηρό και πιο ντροπιαστικό από μια "παρθένο" που νικιέται απ' τον έρωτα των χρημάτων.

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλ. δ'.

Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθής, ἵνα μῄ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς, ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεός, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς.

(Μετάφραση)

Να, ὁ Νυμφίος ἔρχεται στὸ μέσο τῆς νύχτας, κι εὐτυχισμένος θὰ εἶναι ὁ δοῦλος ποὺ θὰ τὸν βρεῖ (ὁ Νυμφίος) ξάγρυπνο νὰ τὸν περιμένει· ἀνάξιος ὅμως πάλι θὰ εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ θὰ τὸν βρεῖ ράθυμο καὶ ἀπροετοίμαστο. Βλέπε, λοιπόν, ψυχή μου νὰ μὴ βυθιστεῖς στὸν πνευματικὸ ὕπνο, γιὰ νὰ μὴν παραδοθεῖς στὸ θάνατο (τῆς ἁμαρτίας) καὶ νὰ μείνεις ἔξω τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ ἀνάνηψε κράζοντας· Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶσαι ἐσὺ ὁ Θεὸς· σῶσε μας διὰ τῆς προστασίας τῶν ἐπουρανίων ἀσωμάτων δυνάμεων (τῶν Ἀγγέλων).

Μετὰ βαΐων ἤ μετὰ ξύλων;

Χθὲς ἑορτάσαμε τὴν Ἀνάσταση τοῦ φίλου τοῦ Χριστοῦ, Λαζάρου. Ὁ Χριστὸς -ἴσως γιὰ πρώτη καὶ τελευταία φορὰ στὴν ἐπὶ γῆς ζωὴ του- ἔρχεται σὲ νεκροταφεῖο, στὸν τάφο ἑνὸς ἀπὸ τοὺς πιὸ στενούς του φίλους, τοῦ Λαζάρου. Ἡ Μάρθα καὶ ἡ Μαρία, οἱ ἀδελφές του, μαζὶ μὲ ὅλη τὴ Βηθανία, εἶναι ἐκεῖ καὶ κλαῖνε. Ὁ Χριστὸς συγκλονίζεται ἀπὸ τοὺς θρήνους τους. Πονάει γιὰ τὸν θάνατο τοῦ φίλου του. Καὶ δακρύζει.Ἔχουν τελειωμὸ τὰ δάκρυα;Ναί, δακρύζει ὁ Χριστός! Ὁ Θεὸς κατέβηκε στὰ νεκροταφεῖα μας, καὶ δακρύζει. Ἐπιτέλους, ὁ Θεὸς δὲν εἶναι τόσο ἀπόμακρος. Ἦλθε γιὰ νὰ κλάψει στὸν τάφο κάποιου, ποὺ τὸν ὀνόμασε «φίλο» του. Ὅμως, ὁ Κύριος τῆς Δόξης δὲν κατέβηκε μόνο γι’ αὐτὸ στὴν «κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος» μας. Δὲν ἄφησε τὸν θρόνο του ἁπλῶς γιὰ νὰ μοιραστεῖ τὰ δάκρυά μας. Ἦλθε γιὰ νὰ σταματήσει τὰ δάκρυα, ὄχι μόνο τῆς Μάρθας καὶ τῆς Μαρίας, ἀλλὰ καὶ τὰ δάκρυα ὅλου τοῦ κόσμου. Ἔτσι μᾶς λέει ἕνα τροπάριο τῆς ἑορτῆς: «Ἐπὶ φίλῳ δακρύσας, τὸ τῆς Μάρθας δάκρυον ἔπαυσας, Οἰκτίρμον· καὶ πάθει ἑκουσίῳ, ἀφεῖλες πᾶν δάκρυον ἐκ προσώπου τοῦ λαοῦ σου».

Τῆς Μάρθας καὶ τῆς Μαρίας τὰ δάκρυα τὰ σταμάτησε χθὲς ὁ Χριστός, ἀσκώντας τὴ θεία του ἐξουσία ἐπὶ τοῦ θανάτου. Σήμερα ἔρχεται στὰ Ἱεροσόλυμα, γιὰ νὰ σταματήσει ὅλου τοῦ κόσμου τὰ δάκρυα, μὲ τὴν ἄκρα ταπείνωση τοῦ ἑκουσίου πάθους του καὶ τοῦ δικοῦ του θανάτου. Ναί. Ἡ παύση τῶν δακρύων καὶ τῶν βασάνων μας θὰ εἶναι καρπὸς τοῦ δικοῦ του, ὄχι ἁπλῶς πόνου, ἀλλὰ σταυρικοῦ θανάτου.Ὡσαννὰ ἢ σταυρωθήτω;Τὸ ξέρει ὅτι γιὰ νὰ θυσιαστεῖ, ἔρχεται στὰ Ἱεροσόλυμα. «Ἐπὶ σφαγὴν ἔρχεται θελήσει». Ὄχι μόνο τὸ ξέρει, ἀλλὰ καὶ τὸ θέλει. Τὸ λαχταράει. Καὶ γι’ αὐτό, ὄχι μόνο «ἔρχεται», ἀλλὰ «σπεύδει». «Ἐπείγεται». Βιάζεται νὰ φτάσει στὸ πάθος. «Ἐπὶ πώλου καθήμενος σπεύδει ἐλθεῖν ἐπὶ τὸ πάθος». Οἱ περισσότεροι δὲν κατάλαβαν, δυστυχῶς, γιὰ τὸ ποῦ τρέχει. Καὶ τοῦ ἑτοιμάζουν χρυσοστόλιστο θρόνο. Τὸν πίστεψαν μᾶλλον σὰν ἐπίγειο κοσμικὸ βασιλιά. Ὁ Χριστὸς ὅμως ξέρει ὅτι αὐτοὶ οἱ ἴδιοι, μετὰ ἀπὸ λίγες ἡμέρες, θὰ τὸν συλλάβουν, γιὰ νὰ τὸν καρφώσουν πάνω στὸν «θρόνο» τοῦ Σταυροῦ. «Μετὰ κλάδων ὑμνήσαντες πρότερον, μετὰ ξύλων συνέλαβον ὕστερον...». Σήμερα τὸν ὑμνοῦν καὶ τὸν δοξάζουν κρατώντας τὰ βάγια. Μεθαύριο θὰ τὸν βλασφημοῦν καὶ θὰ τὸν δικάζουν, γιατί τόλμησε -λένε- νὰ κάνει τὸν ἑαυτὸ του Θεό.

Μὰ τί ἄλλο ἤθελαν νὰ δοῦν οἱ Ἰουδαῖοι, γιὰ νὰ πιστέψουν ὅτι εἶναι καὶ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ; Ποιὸς ἄλλος ἀνάστησε νεκρό, ποὺ τέσσερις μέρες στὸν τάφο εἶχε ἀρχίσει νὰ ἀποσυντίθεται; Τί ἄλλο ἔπρεπε νὰ κάνει ὁ νικητὴς τοῦ θανάτου, γιὰ νὰ μᾶς βγάλει ἀπὸ τοὺς τάφους τῆς ἀπιστίας μας; Νά, γιατί ὁ Χριστός, μπαίνοντας σήμερα στὰ Ἱεροσόλυμα πάνω στὸ γαϊδουράκι, συνεχίζει νὰ κλαίει. Ὁ λαὸς μπορεῖ νὰ τὸν ἐπευφημεῖ καὶ νὰ τὸν δοξάζει, ἀλλὰ αὐτὸς μέσα του συνεχίζει τὸν θρῆνο, ποὺ ξεκίνησε χθὲς στὸν τάφο τοῦ Λαζάρου. Μόνο ποὺ σήμερα δὲν κλαίει γιὰ τοὺς νεκρούς, ποὺ εἶναι μέσα στὰ μνήματα, ἀλλὰ γι’ αὐτοὺς ποὺ περπατᾶνε δῆθεν «ζωντανοὶ» ἔξω ἀπὸ τὰ μνήματα. Κλαίει γι’ αὐτοὺς ποὺ δὲν πίστεψαν στὴ θεότητά του καὶ τὸν βλέπουν μόνο σὰν δάσκαλο τῆς ἀγάπης ἢ κοινωνικὸ ἀναμορφωτή. Κλαίει καὶ γιά μᾶς, ποὺ μόνο στὶς «μπόρες» τὸν θυμόμαστε καὶ τὸν καλοῦμε λέγοντας «εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος», ἐνῶ στὶς «λιακάδες» τὸν ξεχνᾶμε καὶ -ὄχι σπάνια- τὸν σταυρώνουμε μὲ τὶς ἁμαρτίες μας. Τὴ μιὰ τοῦ δίνουμε ὑποσχέσεις αἰώνιας πίστης, καὶ σὲ λίγο τὸν «πουλᾶμε» γιὰ κάτι ποὺ μᾶς δελέασε· συχνὰ καὶ γιὰ λιγότερο ἀπὸ τριάντα ἀργύρια. Βοήθησέ με, νὰ σὲ ἀναστήσω!

Ὁ Χριστὸς ἄδειασε τὸν τάφο τοῦ Λαζάρου καὶ θὰ ἀδειάσει κάποτε καὶ τὰ δικά μας μνήματα, χωρὶς νὰ μᾶς ρωτήσει. Ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν σωμάτων μας θὰ γίνει χωρὶς τὴ συγκατάθεσή μας. Ἡ ἀνάσταση ὅμως τῆς ψυχῆς μας, δὲν μπορεῖ νὰ γίνει μὲ τὸν ἐξαναγκασμό. Προϋποθέτει τὸ ὁλόκαρδο δικό μας «ναὶ» στὸ κάλεσμα τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς στέκεται στὴν πόρτα μας καὶ χτυπάει, περιμένοντας νὰ τοῦ ἀνοίξουμε. Ὅποιος τοῦ ἀνοίγει, τὸ κάνει ἐλεύθερα. Τοῦ ἀνοίγει, ἐπειδὴ πίστεψε ὅτι ἔρχεται «ἐν ὀνόματι Κυρίου»· πίστεψε ὅτι τὸν ἔστειλε ὁ Θεὸς Πατέρας του, γιὰ νὰ μᾶς σώσει ἀπὸ τὴ φθορὰ καὶ τὸν θάνατο. Ἦλθε γιὰ νὰ μᾶς χαρίσει τὴ μόνη πραγματικὴ ζωή, τὴν αἰώνια ζωή. Καὶ ἀληθινὴ ζωὴ εἶναι νὰ πιστέψουμε καὶ νὰ νιώσουμε μὲ ὅλη μας τὴν ὕπαρξη ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ μόνος ἀληθινὸς Θεός, ἡ μόνη αὐθεντικὴ πηγὴ ζωῆς, ἀλήθειας καὶ ἀναφαίρετης χαρᾶς. Ἂς ἑνώσουμε κι ἐμεῖς σήμερα τὴ δοξολογία μας μαζὶ μὲ τὶς ἁγνὲς φωνὲς τῶν παιδιῶν ποὺ τὸν ἐπευφημοῦν στὰ Ἱεροσόλυμα. Καὶ ἂς τὸν καλοῦμε κάθε μέρα νὰ γίνεται ὁ Βασιλιὰς τῆς ζωῆς μας καὶ νὰ ἀνασταίνει τὶς ψυχές μας.

π.Λαμπρόπουλος Βαρνάβας

Να Τον βάλεις στην καρδιά σου...

Θυμήσου, θυμήσου αγαπημένο μου παιδί όλα τα συμβάντα της ζωής μας είναι μέρος της παντελώς άγνωστης οικονομίας του Θεού. Τώρα δεν καταλαβαίνουμε τη σημασία τους, αλλά πιο αργά θα τα καταλάβουμε. Τώρα αισθανόμαστε ότι είμαστε αδικημένοι και λοιδορούμενοι. Αργότερα θα καταλάβουμε ότι από τα πάντα θα μπορούσαμε να έχουμε ένα τεράστιο όφελος: τον ταπεινό λογισμό. Εσύ τώρα να προσπαθήσεις να πλησιάσεις το Θεό όσο πιο πολύ μπορείς με την προσευχή και την άσκηση. Τήρησε τον κανόνα που σου έχει δώσει ο πνευματικός σου και προσπάθησε να αισθανθείς τον Θεό.

Κάνε οτιδήποτε για να Τον ζήσεις, να Τον βάλεις στην καρδιά σου. Να μαλακώσει η καρδούλα σου, παιδί μου, από το άγγιγμα της Χάρης, κάθε στιγμή όταν σκέφτεσαι πόσο πολύ σε αγαπάει ο Θεός και πόσο σε προστάτεψε από τον ψυχικό θάνατο, προστατεύοντάς σε από τις βρομιές που φέρνουν οι δαίμονες στο μυαλό των ανθρώπων… Ο γλυκύτατος Ιησούς να είναι πάντα στις σκέψεις σου, να είναι ένα λιμάνι στο οποίο θα επανέρχεσαι ξανά και ξανά … Επίσης μη διστάσεις να καλείς την Παναγία σε βοήθεια όποτε έχεις ανάγκη και όχι μόνο. Να συνεχίσεις τον δρόμο σου με θάρρος, με πολύ θάρρος. Χάρισε την καρδιά σου στον Κύριο και Εκείνος θα της δώσει όλες τις βιταμίνες και όλη την ενέργεια που χρειάζεται για να μην καταρρεύσει. Τίποτε να μην σου φαίνεται δύσκολο.

Κάποιος Άλλος αδερφέ κυβερνάει το σύμπαν και όχι οι μεγάλοι του κόσμου τούτου… Θάρρος, θάρρος , το βλέμμα ψηλά και θα δεις τον Κύριο, όταν θα κλάψεις, όταν θα ψάξεις με λαχτάρα, όταν θα ματώσεις, ίσως θα Τον δεις πως σου απλώνει το στέφανο με το Αγαπητικό και Παρηγορητικό χέρι Του. Μη θλίβεσαι, μη λυπάσαι πιο πολύ από όσο πρέπει, γιατί έτσι δίνεις δικαιώματα στο πονηρό να σε χτυπάει με δύναμη… Κάνε την καρδιά σου μοναστήρι. Χτύπα εκεί το σήμαντρο, κάλεσε εκεί για αγρυπνία, θυμίασε και ψιθύρισε ακατάπαυστα προσευχές. Ο Θεός είναι δίπλα σου … «

Απόσπασμα από ανέκδοτες επιστολές του Αγίου Λουκά Κριμαίας

Κυριακή των Βαΐων: Τί γιορτάζουμε σήμερα;

Η Κυριακή των Βαΐων είναι η τελευταία ημέρα πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα. Την ημέρα αυτή γιορτάζουμε την πανηγυρική είσοδο του Κυρίου Ιησού Χριστού στην Ιερουσαλήμ.

Τότε, ερχόμενος ο Ιησούς από τη Βηθανία στα Ιεροσόλυμα, έστειλε δύο από τους Μαθητές του και του έφεραν ένα γαϊδουράκι. Και κάθισε πάνω του για να μπει στην πόλη.

Ο δε λαός, ακούγοντας ότι ο Ιησούς έρχεται, πήραν αμέσως στα χέρια τους βάγια από φοίνικες και βγήκαν να τον υποδεχτούν.

Και άλλοι μεν με τα ρούχα τους, άλλοι δε κόβοντας κλαδιά από τα δέντρα, έστρωναν το δρόμο απ’ όπου ο Ιησούς θα περνούσε. Και όλοι μαζί, ακόμα και τα μικρά παιδιά, φώναζαν: «Ωσαννά· ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ».

Ο Χριστός εισέρχεται στα Ιεροσόλυμα «επί πώλον όνου». Πορεύεται και οι Ισραηλίτες τον υποδέχονται με τιμές ως Βασιλιά. Εκείνος δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία στις τιμές, δεν περιορίζεται στο πανηγύρι, στην πρόσκαιρη δόξα, αλλά προχωρεί στο σταυρό και την Ανάσταση.

Η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα είναι τελικά η είσοδος του μαρτυρίου στην επίγεια ζωή του Κυρίου. Σε λίγες ημέρες θα μαρτυρήσει και θα θανατωθεί στο σταυρό, για να θανατώσει το θάνατο και να χαρίσει τη ζωή.

Σάββατο του Λαζάρου -Το έθιμο θέλει Λαζαράκια, κάλαντα και βάγια

Σάββατο του Λαζάρου και το έθιμο θέλει τις νοικοκυρές να ετοιμάζουν «Λαζαράκια».

Δεν είναι άλλο απο ψωμάκια σε σχήμα ανθρώπου, που συμβολίζουν την ανάσταση. Είναι νηστίσιμα και ελαφρώς γλυκά. Νοστιμίζουν με σταφίδες, κανέλα, γαρύφαλλα αλλά και γλυκάνισο. 

Τα «Λαζαράκια», οι αυγοκουλούρες τα καλιτσούνια «το μοιρολόι της Παναγιάς», το «κάψιμο του Ιούδα», το σημαντήρι, το οφτό, το αντικριστό αλλά και το «Πάσχα των νεκρών» είναι μερικά από τα έθιμα των ημερών του Πάσχα, τα περισσότερα απο τα οποία παραμένουν ακόμη ζωντανά σε πολλές περιοχές μιας και έχουν περάσει από γενιά σε γενιά «δένοντας» το χθες με το σήμερα.

Το Σάββατο του Λαζάρου σε κάποιες περιοχές θεωρείται μέρα θανάτου και ζωής. Εκεί, οι αγρότες δεν μαζεύουν ούτε τη σοδιά τους, γιατί θεωρούν οτι οι καρποί της θα φέρουν το κακό. 

Τα έθιμα των ημερών του Πάσχα ξεκινούν από το Σάββατο του Λαζάρου, όπου σε αρκετά χωριά, κορίτσια, που τα ονομάζουν «Λαζαράκια»,η «Λαζαρίνες» μαζεύουν λουλούδια και στολίζουν ένα καλαθάκι.

Την Κυριακή των Βαΐων, κρατώντας το πηγαίνουν στα σπίτια του χωριού, τραγουδώντας τα κάλαντα του Λαζάρου.

Στην Εύβοια για παράδειγμα τα μικρά κοριτσάκια κάθε Σάββατο του Λαζάρου, δένουν σταυρωτά δυο κομμάτια ξύλου. Στη συνέχεια τα ντύνουν με μωρουδίστικα ρούχα και κρατώντας ένα καλαθάκι με αγριολούλουδα, γυρνούν στα σπίτια και λένε τον «Λάζαρο».

«Ξύπνα Λάζαρη και μη κοιμάσι, τώρα μέρα σου, τώρα χαρά σου, τώρα που 'ρθαμι στην αφεντιά σου. 

Τα κουτάκια σας αβγά γενούν κι οι φουλίτσις σας δεν τα χουρούν, δόστι μας κι μας τα να χαρούμι.

Δομ' αφέντη μου λίγου νεράκι, πουν' τα χ'λάκια μου πικρό φαρμάκι». 

Επίσης τόσο στα χωριά, όσο και στις πόλεις, νεαροί πηγαίνουν και κόβουν βάγια τα οποία μεταφέρουν στις εκκλησίες και εκεί οι γυναίκες αρχίζουν και πλέκουν τους σταυρούς που θα δοθούν στους πιστούς την Κυριακή των Βαΐων.

Στα περισσότερα χωριά των νομών της ανατολικής Κρήτης, παιδιά παίρνουν τα βάγια και σε μερικά σημεία τα πλέκουν στολίζοντας τα παράλληλα με λουλούδια και κρατώντας τα γυρνούν στα σπίτια ψάλλοντας τα κάλαντα του Λαζάρου:

«Σήμερον έρχετ' ο Χριστός

Ο επουράνιος θεός

Εν πόλη Βηθανία

Μάρθα κλαίει και Μαρία.

Λάζαρον τον αδελφόν τους

Και πολύ αγαπητόν τους

Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν

Και τον εμοιρολογούσαν...

Ακόμη την Κυριακή των Βαΐων μετά τον εκκλησιασμό οι πιστοί μεταφέρουν στα σπίτια τους σταυρούς από βάγια καθώς και από ένα κλαδί ελιάς και υπάρχει και το έθιμο να τρώνε ψάρια αυτή την ημέρα και σχετικά υπάρχει και η παροιμία:

«Την ημέρα των Βαγιώ

τρώμε ψάρι και κολιό

και την άλλη Κυριακή

τρώμε το παχύ αρνί».

Ανάσταση του Λαζάρου (11 Απριλίου)

Βιογραφία

Αυτό το Σάββατο τιμάμε την υπό του Χριστού Ανάσταση του φίλου Του Λαζάρου.

Ο Λάζαρος ήταν φίλος του Χριστού και οι αδελφές του Μάρθα και Μαρία τον φιλοξένησαν πολλές φορές (Λουκ.ι΄, 38-40, Ιωαν.ιβ΄, 1-3) στη Βηθανία κοντά στα Ιεροσόλυμα. Λίγες μέρες πρό του πάθους του Κυρίου ασθένησε ο Λάζαρος και οι αδελφές του ενημέρωσαν σχετικά τον Ιησού που τότε ήταν στη Γαλιλαία να τον επισκεφθεί. Ο Κύριος όμως επίτηδες καθυστέρησε μέχρι που πέθανε ο Λάζαρος, οπότε είπε στους μαθητές του πάμε τώρα να τον ξυπνήσω. Όταν έφθασε στη Βηθανία παρηγόρησε τις αδελφές του Λάζαρου που ήταν πεθαμένος τέσσερις μέρες και ζήτησε να δει το τάφο του.

Όταν έφθασε στο μνημείο, δάκρυσε και διέταξε να βγάλουν την ταφόπλακα. Τότε ύψωσε τα μάτια του στον ουρανό, ευχαρίστησε τον Θεό και Πατέρα και με μεγάλη φωνή είπε: Λάζαρε, βγές έξω. Αμέσως βγήκε έξω τυλιγμένος με τα σάβανα ο τετραήμερος νεκρός μπροστά στο πλήθος που παρακολουθούσε και ο Ιησούς ζήτησε να του λύσουν τα σάβανα και να πάει σπίτι του. (Ιωαν. ια΄,44)

Η αρχαία παράδοση λέγει ότι τότε ο Λάζαρος ήταν 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια. Τελείωσε το επίγειο βίο του στην Κύπρο το έτος 63 μ.Χ. και ο τάφος του στην πόλη των Κιτιέων έγραφε: «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού».

Το έτος 890μ.Χ. μετακομίσθηκε το ιερό λείψανό του στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Λέοντα το σοφό, ο οποίος συνέθεσε τα ιδιόμελα στον εσπερινό του Λαζάρου: Κύριε, Λαζάρου θέλων τάφον ιδείν, κλπ

Χαρακτηριστικό της μετέπειτας ζωής του Λαζάρου λέγει η παράδοση, ήταν ότι δεν γέλασε ποτέ παρά μια φορά μόνο όταν είδε κάποιο να κλέβει μια γλάστρα και είπε την εξής φράση: Το ένα χώμα κλέβει το άλλο.

Η Ανάσταση του Λαζάρου επέτεινε το μίσος των Εβραίων που μόλις την έμαθαν ζήτησαν να σκοτώσουν τον Λάζαρο και το Χριστό.

Αυτή τη μέρα δεν γίνονται μνημόσυνα με κόλλυβα, σε ανάγκη μόνο απλό Τρισάγιο.

 Ἀπολυτίκιον 

Ἦχος α’.

Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον Χριστὲ ὁ Θεός· ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοὶ τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν· Ὠσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου.

Κοντάκιον

Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.

Ἡ πάντων χαρά, Χριστὸς ἡ ἀλήθεια, τὸ φῶς ἡ ζωή, τοῦ κόσμου ἡ ἀνάστασις, τοῖς ἐν γῇ πεφανέρωται, τῇ αὐτοῦ ἀγαθότητι, καὶ γέγονε τύπος τῆς Ἀναστάσεως, τοῖς πᾶσι παρέχων θείαν ἄφεσιν.

Το ήξερες; Γιατί λέγεται «κουφή» ή «βουβή» αυτή η εβδομάδα;

Η εβδομάδα που ξεκινά σήμερα είναι η τελευταία πριν την Eβδομάδα των Παθών η οποία αποτελεί και την πιο σημαντική της Ορθοδοξίας.Ο πάντα σοφος ελληνικός λαός αποκαλεί την εβδομάδα αυτή «κουφή» η «βουβή» με μοναδική δικαιολογία ότι την Εβδομάδα αυτή δεν τελούνται Ακολουθίες και ως εκ τούτου δεν σημαίνει ούτε η καμπάνα οπότε ούτε λέμε (Ακολουθία) ούτε ακούμε (Καμπάνα) αυτήν την Εβδομάδα.

Όμως η πραγματικότητα είναι άλλη. Αρκεί μια ματιά στα Λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας μας για να μας πείσει ότι, όχι «βουβή» και «κουφή» δεν είναι αυτή η Εβδομάδα αλλά αντίθετα είναι πλήρης μηνυμάτων και Θεολογικών εννοιών γύρω από το Μυστήριο του θανάτου. H έκτη και τελευταία εβδομάδα της Σαρακοστής ονομάζεται «Εβδομάδα των Βαϊων». Για έξι μέρες πριν το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαϊων η λατρεία της Εκκλησίας ωθεί τους πιστούς να ακολουθήσουν το Χριστό καθώς πρώτος αναγγέλει το θάνατο του φίλου Του και κατόπιν αρχίζει το ταξίδι Του στη Βηθανία και στην Ιερουσαλήμ.

Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως: Τι γιορτάζουμε;Ποιο είναι το νόημα αυτής της ημέρας;

Τρίτη Κυριακή των Νηστειών. Ονομάζεται Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως και εορτάζεται έκαστο έτος 28 ημέρες πριν το Πάσχα.

Ονομάζεται Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως γιατί στην αγρυπνία ή στον Όρθρο αυτής της μέρας, μετά από τη μεγάλη Δοξολογία, ο Σταυρός μεταφέρεται σε μια σεμνή πομπή στο κέντρο του ναού και παραμένει εκεί όλη την υπόλοιπη εβδομάδα οπότε στο τέλος κάθε ακολουθίας γίνεται προσκύνηση του Σταυρού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το θέμα του Σταυρού, που κυριαρχεί στην υμνολογία αυτής της Κυριακής, παρουσιάζεται όχι μέσα στο πλαίσιο του πόνου, αλλά της νίκης και της χαράς. Ακόμα δε περισσότερο οι Ειρμοί του Κανόνα της Κυριακής είναι παρμένει από την πασχαλινή ακολουθία,«Αναστάσεως ημέρα», και ο Κανόνας είναι παράφραση του αναστάσιμου Κανόνα (Σταυροαναστάσιμος Κανόνας).

Ποιό, όμως, είναι το νόημα όλων αυτών; Βρισκόμαστε στη μέση της Μεγάλης Σαρακοστής. Από τη μια πλευρά η φυσική και πνευματική προσπάθεια, αν είναι συστηματική και συνεχής, αρχίζει να μας γίνεται αισθητή, το φόρτωμα να γίνεται πιο βαρύ, η κόπωση πιο φανερή.Έχουμε ανάγκη από βοήθεια και ενθάρρυνση. Από την άλλη πλευρά, αφού αντέξουμε αυτή την κόπωση και έχουμε αναρριχηθεί στο βουνό μέχρι αυτό το σημείο, αρχίζουμε να βλέπουμε το τέλος της πορείας μας και η ακτινοβολία του Πάσχα γίνεται πιο έντονη.

Η Σαρακοστή είναι η σταύρωσητου εαυτού μας, είναι η εμπειρία – περιορισμένη βέβαια – που αποκομίζουμε από την εντολή τουΧριστού που ακούγεται στο ευαγγελικό ανάγνωσμα αυτής της Κυριακής: «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Μάρκ. 8,34). Αλλά δεν μπορούμε να σηκώσουμε το σταυρό μας και ν΄ ακολουθήσουμε το Χριστό αν δεν ατενίζουμε το Σταυρό που Εκείνος σήκωσε για να μας σώσει. Ο δικός Του Σταυρός, όχι ο δικός μας,είναι εκείνος που μας σώζει. Ο δικός Του Σταυρός είναι εκείνος που δίνει νόημα αλλά και δύναμη στους άλλους. Αυτό μας εξηγεί το συναξάρι της Κυριακής αυτής:

«Τη αυτή ημέρα Κυριακή τρίτη των Νηστειών, την προσκύνησιν εορτάζομεν του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού». Επειδή στη διάρκεια της νηστείας των σαράντα ημερών, κατά κάποιο τρόπο, και μείς σταυρωνόμαστε, νεκρωνόμαστε από τα πάθη, έχουμε την πίκρα της ακηδίας και της πτώσης, γι΄ αυτό υψώνεται ο τίμιος και ζωοποιός Σταυρός, για αναψυχή και υποστήριξή μας· μας θυμίζει τα πάθη του Κυρίου Ιησού Χριστού και μας παρηγορεί… Είμαστε σαν τους οδοιπόρους σε δύσκολο και μακρινό δρόμο που κατάκοποι, αν βρούν κάποιο ευσκιόφυλλο δένδρο κάθονται για λίγο ν΄αναπαυθούν και ανανεωμένοι συνεχίζουν το δρόμο τους. Έτσι και τώρα τον καιρό της νηστείας και στο δύσκολο ταξίδι της προσπάθειας, ο ζωηφόρος Σταυρός φυτεύτηκε στο μέσον του δρόμου από τους αγίους Πατέρες για να μας δώσει άνεση και αναψυχή, για να μας ενθαρρύνει στην υπόλοιπη προσπάθειά μας.

Ή, για να δώσουμε και ένα άλλο παράδειγμα: όταν έρχεται ένας βασιλιάς, πριν απ’ αυτόν πορεύονται τα διακριτικά του γνωρίσματα, τα σκήπτρα, τα σύμβολα του και ύστερα εμφανίζεται ο ίδιος χαρούμενος για τη νίκη και μαζί του χαίρονται και όλοι οι υπήκοοί του· έτσι και ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, που σε λίγο θα μας δείξει τη νίκη Του κατά του θανάτου Του και θα εμφανιστεί μετά δόξης την ημέρα της αναστάσεως, μας στέλνει πρώτα το σκήπτρο Του, τη βασιλική σημαία, το ζωοποιό Σταυρό ώστε να μας προετοιμάσει να δεχτούμε και τον ίδιο τον Βασιλιά και να Τον δοξάσουμε για τη νίκη…

Με το ζωοποιό Σταυρό γλυκαίνει την πικρία που νοιώθουμε από τη νηστεία, μας ενισχύει στην πορεία μας στην έρημο έως ότου φτάσουμε στην πνευματική Ιερουσαλήμ με την ανάστασή Του… Επειδή ο Σταυρός λέγεται Ξύλον Ζωής και είναι εκείνο το ξύλο που φυτεύτηκε στον Παράδεισο,γι΄ αυτό και οι θείοι Πατέρες τοποθέτησαν τούτο στο μέσον της Σαρακοστής, για να μας θυμίζει του Αδάμ της ευδαιμονία και την πτώση του από αυτή· να μας θυμίζει ακόμα ότι με τη συμμετοχή μαςστο παρόν Ξύλο δεν πεθαίνουμε πια αλλά ζωογονούμαστε».

Γ' ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ (ΜΕ ΕΡΜΗΝΕΙΑ)

Νέαν έδειξε κτίσιν, εμφανίσας ο Κτίστης, ημίν τοις υπ’ αυτού γενομένοις εξ ασπόρου βλαστήσας γαστρός, και φυλάξας ταύτην ώσπερ ην άφθορον, ίνα το θαύμα βλέπομεν, υμνήσωμεν αυτήν βοώντες

Ο Χριστός ανέπλασε τον κόσμο μας έδειξε καινούργια κτίση, ο Ίδιος βλάστησε από κοιλία χωρίς σπόρο και διαφύλαξε αυτήν άφθορη και μετά την γεννησή Του. Και βλέπουμε εμείς αυτό το θαύμα, υμνούμε την μητέρα Του φωνάζοντάς της.

Χαίρε, το άνθος της αφθαρσίας

χαίρε, το στέφος της εγκρατείας.

Χαίρε Παναγία που’σαι το άνθος που δεν το άγγιξε η φθορά.

Χαίρε που είσαι εκείνη που βραβεύθηκες για την αγνότητα και την εγκράτεια.

Χαίρε, αναστάσεως τύπον εκλάμπουσα

χαίρε, των Αγγέλων τον βίον εμφαίνουσα.

Χαίρε που είσαι η λαμπρή προεικόνιση της Θείας Αναστάσεως. Διότι όπως βγήκε από σένα στον κόσμο ο Λυτρωτής χωρίς να πάθει τίποτε η παρθενία σου, έτσι βγήκε και από τον τάφο φυλάξας τα σήμαντρα σώα. Χαίρε ακόμη διότι φανερώνεις στη ζωή σου την ζωή των αύλων Αγγέλων.

Χαίρε, δένδρον αγλαόκαρπον, εξ ου τρέφονται πιστοί

χαίρε, ξύλον ευσκιόφυλλον, υφ” ου σκέπτονται πολλοί.

Χαίρε που είσαι δέντρο με καρπό τον Χριστό από τον οποίον τρέφονται οι πιστοί μεταλαμβάνοντας την γλυκύτητά του. Και δέντρο ακόμα με πλατύ φύλλωμα παντοδυνάμου προστασίας που δίνει ίσκιο και σκεπάζει πολλούς.

Χαίρε, κυοφορούσα οδηγόν πλανωμένοις

χαίρε, απογεννώσα λυτρωτήν αιχμαλώτοις.

Χαίρε που κυοφόρησες και γέννησες τον Ιησού που μας οδηγεί από την πλάνη στην αλήθεια και μας ελευθερώνει από τα πάθη που μας είχαν αιχμαλωτίσει.

Χαίρε, Κριτού δικαίου δυσώπησις

χαίρε, πολλών πταιόντων συγχώρησις.

Είσαι εκείνη που κάνεις τον δίκαιο Κριτή, τον Υιό σου, να μας συγχωρεί και να ξεχνά τις αμαρτίες μας.

Χαίρε, στολή των γυμνών παρρησίας

χαίρε, στοργή πάντα πόθον νικώσα.

Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.

Είμαστε γυμνοί από κάθε δικαιολογία κι ελευθεροστομία δεν έχουμε απέναντι του θείου Υιού σου. Αλλά οι μεσιτείες σου που μας ντύνουν με το δικαίωμα να Του μιλάμε, δικαίωμα που δεν το αξίζουμε και το αποκτάμε χάρη σ’ εσένα. Είσαι ακόμα η στοργική εκείνη αγάπη, που κανένα άλλο αίσθημα δεν μπορεί να την ξεπεράσει.

Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.

Ξένον τόκον ιδόντες, ξενωθώμεν του κόσμου, τον νουν εις ουρανόν μεταθέντες΄ δια τούτο γαρ ο υψηλός Θεός, επί γης εφάνη ταπεινός άνθρωπος, βουλόμενος ελκύσαι προς το ύψος, τους αυτώ βοώντας

Αλληλούια

Αφού είδαμε τόσο παράξενη γέννηση, ας αποξενωθούμε από τον κόσμο μεταθέτοντας το νου μας στον ουρανό. Γι’αυτό και ο απρόσιτος θεός έγινε άνθρωπος θέλοντας να μας τραβήξει στα ύψη ενώ θα του φωνάζαμε όλοι αλληλούια.

’Ολον ην εν τοις κάτω, και των άνω ουδόλως, απήν ο απερίγραπτος Λόγος συγκατάβασις γαρ θεϊκή, ου μετάβασις δε τοπική γέγονε, και τόκος εκ Παρθένου θεολήπτου, ακουούσης ταύτα

Ο Υιός και λόγος του θεού ήταν ολόκληρος πάνω στη γη και συγχρόνως δεν απουσίαζε από τον ουρανό. Διότι επρόκειτο για συγκατάβαση θεική, και όχι για τοπικό περιορισμό της θεότητας. Κι η παρθένος Μαρία δέχθηκε μέσα της τον θεό και Τον γέννησε, ακούοντας από εμάς τα εξής.

Χαίρε, Θεού αχωρήτου χώρα

χαίρε, σεπτού μυστηρίου θύρα.

Χαίρε Μαρία γιατί είσαι ο τόπος που χώρεσε τον αχώρητο θεό. Είσαι η θύρα από την οποία οι λογισμοί μας περνούν για να εισέλθουν στο σεπτό μυστήριο της θείας σαρκώσεως.

Χαίρε, των απίστων αμφίβολον άκουσμα

χαίρε των πιστών αναμφίβολον καύχημα.

Οι άπιστοι σε ακούνε και πέφτουν σε αμφιβολίες αλλά για μας είσαι το καύχημα και η βεβαιότης μας.

Χαίρε, όχημα πανάγιον του επί των Χερουβείμ

χαίρε, οίκημα πανάριστον του επί των Σεραφείμ.

Χαίρε γιατί είσαι ο θρόνος και το πύρινο άρμα όπου στέκεται Εκείνος ο οποίος στέκεται πάνω στα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ.

Χαίρε, η ταναντία εις ταυτό αγαγούσα

χαίρε, δι’ η παρθενίαν και λοχείαν ζευγνούσα.

Χαίρε γιατί ένωσες δυο αντίθετα πράγματα. Έκαμες ζευγάρι αξεχώρητο, την παρθενία και την μητρότητα.

Χαίρε, δι ης ελύθη παράβασις.

Χαίρε, δι ην ηνοίχθη παράδεισος.

Χαίρε διότι με σένα λύθηκε η ενοχή της Εύας και ανοίχθησαν πάλι οι πόρτες του παραδείσου.

Χαίρε, η κλείς της Χριστού βασιλείας

χαίρε, ελπίς αγαθών αιωνίων.

Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.

Χαίρε γιατί είσαι το κλειδί που ανοίγει για μας τη βασιλεία του Χριστού. Είσαι η ελπίδα των αιωνίων αγαθών.

Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.

Πάσα φύσιν Αγγέλων, κατεπλάγη το μέγα, της σης ενανθρωπήσεως έργον΄ τον απρόσιτον γαρ ως Θεόν, εθεώρει πάσι προσιτόν άνθρωπον, ημίν μεν συνδιάγοντα, ακούοντα δε παρά πάντων ούτως

Αλληλούια.

Όλες οι τάξεις των αγγέλων έπεσαν σε μεγάλη έκπληξη μπροστά στο μεγάλο έργο της θείας ενανθρωπήσεως. Διότι έβλεπαν τον θεό που είναι απρόσιτος να γίνεται άνθρωπος και έτσι να είναι προσιτός σε όλους και να μας συναναστρέφεται, ενώ απ’όλους να ακούει Αλληλούια.

Ρήτορας πολυφθόγγους, ως ιχθύας αφώνους, ορώμεν επί σοι Θεοτόκε απορούσι γαρ λέγειν το πως, και παρθένος μένεις και τεκείν ίσχυσας ημείς δε το μυστήριον θαυμάζοντες, πιστώς βοώμεν

Ρήτορες που έχουν χειμαρρώδη γλώσσα τους βλέπουμε μπροστά σου πιο αφώνους και από ψάρια. Διότι τα χάνουν και δεν ξέρουν πώς να εξηγήσουν το ότι και γέννησες και μένεις παρθένος. Κι εμείς θαυμάζοντας το μυστήριο φωνάζουμε με πίστη.

Χαίρε, σοφίας Θεού δοχείον

χαίρε, προνοίας αυτού ταμείον.

Χαίρε γιατί είσαι εκείνη πάνω στην οποία λάμπει όλη η σοφία του θεού. Εκείνη στην οποίαν θησαυρίσθησαν όλα τα θαύματα της θείας προνοίας.

Χαίρε, φιλοσόφους ασόφους δεικνύουσα

χαίρε τεχνολόγους αλόγους ελέγχουσα.

Τους απίστους φιλοσόφους τους αποδεικνύεις ασόφους. Και τους τεχνίτες του λόγου, που επίσης δεν πιστεύουν, τους φανερώνεις άμυαλους.

Χαίρε, ότι εμωράνθησαν οι δεινοί συζητηταί

χαίρε, ότι εμαράνθησαν οι των μύθων ποιηταί.

Χαίρε που μπροστά σου φαίνονται μωροί οι ικανότατοι συζητητές της φιλοσοφίας. Και μπροστά στην αλήθειά σου μαράθηκαν και ξεχάστηκαν οι μυθογράφοι ποιητές της αρχαιότητας.

Χαίρε, των Αθηναίων τας πλοκάς διασπώσα

χαίρε, των αλιέων τας σαγήνας πληρούσα.

Οι αρχαίοι Αθηναίοι που είχαν μεγάλη επίδοση στο να υφαίνουν δίχτυα του λόγου, όπου πιάνονταν οι άνθρωποι τα είδανε από σένα να σχίζονται και να σπάζουν. Διότι συ είσαι η μητέρα της μόνης Αληθείας, δηλαδή του Χριστού.Και αντιθέτως συ είσαι που γεμίζεις με ψυχές νεοφωτίστων τα δίχτυα των αποστόλων.

Χαίρε, βυθού αγνοίας εξέλκουσα

χαίρε, πολλούς εν γνώσει φωτίζουσα.

Χαίρε γιατί τραβάς και ανασύρεις από τον βυθό της αγνοίας τις ψυχές. Και φωτίζεις ακόμα πολλούς στην αληθινή σοφία και γνώση.

Χαίρε, ολκάς των θελόντων σωθήναι

χαίρε, λιμήν των του βίου πλωτήρων.

Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.

Χαίρε που είσαι το πλοίο όπου ανεβαίνουν όσοι θέλουν να σωθούν. Είσαι το λιμάνι όπου καταφεύγουν όσοι θαλασσομαχούν στο πέλαγος των βιοτικών φροντίδων.

Σώσαι θέλων τον κόσμον, ο των όλων κοσμήτωρ, προς τούτον αυτεπάγγελτος ήλθε και ποιμήν υπάρχων ως Θεός, δι’ ημάς εφάνη καθ’ ημάς άνθρωπος ομοίω γαρ το όμοιον καλέσας, ως Θεός ακούει

Αλληλούια.

Θέλοντας να σώσει τον κόσμο Εκείνος που έφτιαξε κι εστόλισε όλα αυτά που βλέπουμε στον κόσμο, ήλθε μέσα στον κόσμο με τη θέλησή Του. Και ενώ ήταν ο ποιμένας μας και ο θεός μας παρουσιάστηκε για χάρη μας ανάμεσά μας ως άνθρωπος. Για να καλέσει όμοιος τον όμοιο, ακούοντας ως θεός 

Αλληλούια.